Donje Butorke

Na 500 m uzvodno od Kladova, preko puta rumunskog sela Skela, nalazi se lokalitet Donje Butorke. Obilazeći obalu Dunava, prvi ga je konstatovao i opisao F. Kanic, navodeći da se radi o četvorougaonom kastelu sa zaobljenim uglovima, čije dimenzije iznose 55 x 34 m.[1]

Zaštitna sistematska iskopavanja su započeta 1964. godine, kada je izgradnjom teretnog pristaništa i brodoremonta uništen najveći deo rimske nekropole kraj utvrđenja, tako da su tadašnja istraživanja bila usmerena na otkrivanju konture kastela, a 1972. godine obavljeni su radovi kojima je bila obuhvaćena celokupna ugrožena površina. Tada su ispitane tri lokacije. Rimsko utvrđenje, prostor naselja i kasnosrednjovekovna nekropola.

Na osnovu rezultata dobijenih tadašnjim istraživanjima, može se približno definisati oblik kastela. Ono je skoro kvadratne osnove, dimenzija 46 x 45 m. Na uglovima kastela su se nalazile okrugle kule. ( Slika 20 ) Istočna kula od koje su očuvani samo temeljni ostaci, sa spoljne strane je imala tri zrakasto raspoređena stupca, dužine 1,5 i širine 1 m. Funkcija ovih stupaca je bila da pruži kuli pojačanja, jer je zbog blizine Dunava bila izložena stalnom potapanju.Prilazi južnoj i zapadnoj kuli bili su u vidu levkastog hodnika.Ulaz u utvrđenje se nalazio na jugozapadnom bedemu, koji je kasnije skroz uništen. Sa unutrašnje strane ovog jugozapadnog bedema nalazila su se četiri simetrično postavljena pilastra, različitih dimenzija, koji su formirali ulaz – kapiju.

U sredini utvrđenja otkrivena je centralna građevina, dimenzija 18,5 x 19 m, nepravilno postavljene u odnosu na bedeme kastela, koje je bilo popločeno većim kamenim tesanicima, širine 0,80 m. Unutar ove građevine su nađena četiri stupca, od kojih je zapadni oštećen ukopavanjem jedne jame.

Na osnovu arhitektonskih ostataka na ovom utvrđenju su izdvojene dve građevinske faze:

Prvoj fazi bi pripadalo utvrđenje izgrađeno u vreme Dioklecijana, za koga treba vezati centralnu građevinu – prezidijum sa tetrapilonom.

Druga faza se vezuje za vreme Justinijana, kada je usledila obnova utvrđenja na limesu. Tom prilikom oko Dioklecijanovog prezidijuma izgrađeno je veće utvrđenje sa okruglim kulama i jednom kulom sa apsidom.[2]

---

[1]  A.Цермановић – Кузмановић, Доње Буторкње – римско утврђење код Кладова, Старинар XXVIII – XXIX, Београд 1979., стр. 127 – 133

[2]   Isto.