Singidunum je veoma rano imao izvestan značaj u vojnom pogledu, jer je zauzimao pogodan položaj u odnosu na varvare na levoj obali Dunava. Breg iznad ušća Save i Dunava je pružao povoljne uslove za odbranu. Sa njega se može vršiti posmatranje daleko na sever, odakle je često pretila opasnost od upada varvara.[1]
O kasnoantičkom utvrđenju prve podatke nam je zabeležio Prokopije. Nešto kasnije, krajem VI veka ovo utvrđenje se pominje u delima Menandra i Teoflikta Simokrate. Ovo su pouzdane vesti savremenika, koje ukazuju da je utvrđenje obnovljeno u vreme Justinijana, i da je postojalo u vreme avarskih napada krajem VI veka. Istraživanja vršena 1936. nisu imala sistematski karakter. Prva arheološka iskopavanja zasnovana na naučnoj metodologiji započeta su 1942/43. godine, u toku kojih su dobijeni prvi podaci o veoma složenoj stratigrafiji kulturnih slojeva na Beogradskoj tvrđavi. Naredna istraživanja su vršena u manjem obimu, ali isključivo u okviru konzervatorskih radova. U radovima od 1968, godine posebna pažnja je bila posvećena istraživanjima ostataka fortifikacija, koje su građene od antike do kraja XVIII veka, na prostoru Gornjeg i Donjeg grada.
U toku arheoloških istraživanja Beogradske tvrđave nigde nisu otkriveni i uočeni tragovi obnove ili dogradnje bedema, koji bi se mogli datovati u VI vek. Jedino ojačanje uz severozapadni bedem kastruma, građen od sekundarno upotrebljenih kvadera i lomljenog kamena, ukazuje da se radi o kasnijoj dogradnji. Kulturni sloj VI veka je sigurno utvrđen u Donjem gradu uz dunavsku padinu, a datovan je novcem Justinijana i Justina II. S obzirom da nisu otkrivreni bedemi kasnoantičkog utvrđenja, jedine indicije o moguđem položaju kasnoantičkog utvrđenja na prostoru nekadašnjeg legijskog logora, pružaju retki pojedinačni nalazi fragmenata keramike VI veka.[2]
U svojim podacima o vizantijskom Singidunumu, Prokopije nam saopštava da je Justinijan izgradio iznova čitav grad i opasao ga čvrstim bedemom, a na 8 km udaljenosti od grada Singidunuma, podigao je jedan nov, neobično jak kastel – Oktavum. Justinijanov Oktabon je potpuno nova fortifikacija, čiji je zadatak bio da štiti prilaz Singidunumu sa istočne strane.[3] Mesto na kome se nalazio Oktabon čini plato iznad Bele Stene u ataru sela Višnjice, gde su građevinski ostaci zauzimalio površinu od 100 x 150 m. Pored građevinskih objekata na obronku prema Dunavu, tačno je potvrđeno i postojanje nekropole, tako da se radi o čisto vizantijskom utvrđenju.[4]
[1] M. Mirković, op. Cit., 41
[2] M. Popović, op. Cit., 24 - 46
[3] Б. Гавела, О месту Јустинијановог Октабона, Зборник Филозофског факултета, XI - 1, Београд 1970., стр. 101
[4] V. Kondić, Siongidunum – Castrum Tricornia, Limes u Jugoslaviji I, Beograd 1960., str. 120
Нема коментара:
Постави коментар
Neprikladni komentari će biti obrisani.