Hajdučka Vodenica

Lokalitet Hajdučka Vodenica se nalazi u Malom Kazanu, oko 12 km uzvodno od Tekije. U središnjem delu ovog paltoa, nalaze se ostaci antičkog utvrđenja pod nazivom Ćetaće. Ove ostatke, čiji stepen očuvanosti je prilično velik, evidentirali su F.Kanic i E.Swoboda.

Arheološka istraživanja su vršena u okviru zaštitnih arheoloških radova prilikom izgradnje hidroelektrane Đerdap, u periodu od 1966. do 1970. godine. Ovo utvrđenje se nalazi pored rimskog puta, osnovne strategijske transverzale dunavskog limesa, i na najpovoljnijem mestu u Malom Kazanu, gde se moglo izgraditi pristanište. Utvrđenje je približno kvadratne osnove, sa kružnim kulama na uglovima i jednom petougaonom na središnjem delu istočnog bedema.( Slika 16 ) Dimenzije utvrđenja iznose 43 x 41 m, a prečnik kula je oko 3,80 m. Ovaj fortifikacioni kompleks dopunjavaju dva lateralna zida sa kružnim kulama na krajevima, koji se spuštaju od zapadnog bedema kastela do obale Dunava. Funkcija ovih zidova je obezbeđivanje pristaništa. U unutrašnjosti kompleksa otkrivena je kula kvadratne osnove, spoljašnjih dimenzija 12,5 x 11,8 m. Nad severnim delom ovog objekta nalazi se jednobrodna sakralna građevina koja, verovatno, potiče iz vremena kada kastel nije više bio u primarnoj, fortifikacionoj funkciji.[1]

Kastel je građen od lomljenog i pritesanog kamena, sa zonama od pet redova opeka. Na isti način zidani su i bedemi, kružne i petougaone kule, kao i lateralni zidovi sa kulama. Jedino su zidovi koji su u mlađoj fazi upotrebe kastela opasivali sa spoljne strane kule, bili izgrađeni od kamenih blokova u tehnici opus kvadratum.Kula u središnjem delu koja je slabo očuvana, građena je od kamena povezanog malterom sa više redova opeka na uglovima. Jednobrodna crkva je očuvana samo u temeljnoj zoni, koja je zidana od lomljenog kamena povezanog malterom. Na kastelu nije otkriven ulaz, samo na severnom delu bedema otkriven je manji prolaz, koji je verovatno predstavljao ulaz na etaž. U unutrašnjosti bedema otkriven je veći broj ognjišta i delovi podova objekta za stanovanje. Najznačajniji nalaz na utvrđenju na hajdučkoj Vodenici predstavlja nalaz ostave zlatnog novca, koji je pohranjen u jednu keramičku posudu zajedno sa vagom, tegovima, i dr. Istraživači ovog kastela: E. Čerškov i n. Petrović, datovali su kastel u kasnoantički period u Iv vek i smatraju da je korišćen do VI veka.[2]

---

[1] A Joвановић, Хајдучка Воденица, касноантичко и рановизантијско утврђење, Старинар XXXIII – XXXIV, Београд 1984., стр. 319 

[2] Isto.